Socratische groepsgesprekken

Socratische groepsgesprekken zijn geschikt voor thema’s als het bespreken van dilemma’s, het reflecteren op de samenwerking, het ontwikkelen van een visie en vaardigheden benodigd voor een lerende organisatie.

Socratische gesprekken beginnen met de vraag die we gaan onderzoeken. Wat is vrijheid, wat is samenwerken, wat houdt verantwoordelijkheid in, hoever strekt mijn verantwoordelijkheid, wat is eigenaarschap, wat is zorg voor elkaar? Vervolgens wordt die vraag geconcretiseerd aan de hand van ervaringen van de deelnemers. Daarna gaan de deelnemers in dialoog elkaars overtuigingen, standpunten, oordelen en vooronderstellingen die aan oordelen ten grondslag liggen, onderzoeken. Het is een gemeenschappelijk denkproces. Dit vraagt van de deelnemers dat ze zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen, dat ze naar het ander weten te luisteren, dat ze open en kritisch naar elkaar durven zijn, dat ze openstaan voor twijfel.

In socratische gesprekken worden vastgeroeste denkpatronen doorbroken, worden elkaars argumentaties met elkaar geconfronteerd en vindt een verdieping van argumentaties plaats. Dit levert veelal fundamenteel nieuwe algemene inzichten op.

Overige groepsgesprekken

De methodiek die ik bij individuele bezoeksters hanteer, pas ik in zekere zin ook toe bij groepen. Het onderzoeken van kwesties en begrippen en de vragende denkhouding staan ook hier centraal. Wat mogen en kunnen we van elkaar verwachten, wat maakt iemand tot een goede hulpverlener of adviseur, wat moet onder een goede samenwerking worden verstaan, wat is stress, wat is (werk)geluk, thema’s waarover mooie filosofische gesprekken vallen te voeren. De deelnemers onderzoeken gezamenlijk een kwestie, krijgen oog voor hoe een ander in een kwestie staat, leren breder te kijken naar een kwestie en doen nieuwe inzichten op door te luisteren, door elkaar vragen te stellen en door goed door te vragen. De deelnemers worden wijzer en rijker, omdat ze zelf leren vragen te stellen en door te vragen, maar ook omdat aan henzelf vragen worden gesteld en zij zelf worden doorgevraagd op hun overtuigingen en eventuele vooronderstellingen. Mijn rol is die van begeleider waarbij ik vooral let op het “schoon” luisteren, op het stellen van “schone” vragen en op het zindelijk en zorgvuldig redeneren. Daarnaast zorg ik ervoor dat iedere deelnemer voldoende tot zijn recht komt en dat de juiste spelregels voor het gesprek in acht worden genomen. Aan het eind van een gesprek zet ik de vragen die in het gesprek voorbij zijn gekomen, op een `recepten`briefje. Iedere deelnemer krijgt dan de mogelijkheid een briefje met een vraag uit te kiezen en mee te nemen ter herinnering of om verder over na te denken.